Chữ Thục

Thục 菽

Chữ thục 菽 là một chữ thuộc nhóm chữ Hình thanh, Chữ 菽 dùng để chỉ cây đậu; tên gọi chung các giống đậu.

Trong sách Thuyết văn giải tự của Hứa Thận, khi bàn về loại cây đậu thì ông lại dùng chữ thúc 尗: “(尗) 豆也。象尗豆生之形也。凡尗之屬皆从尗。” Nghĩa là: Chữ thúc 尗 nghĩa là đậu. Nó mô phỏng hình dáng của cây đậu đang mọc lên. Tất cả những từ thuộc loại đậu đều lấy chữ 尗 làm bộ thủ. [1]

Theo quan điểm này thì chữ thúc 尗 chính là tượng hình của cây đậu đang sinh trưởng. Tuy nhiên, theo Hán tự đa công năng ta thấy các nhà văn tự học hiện đại đã cho rằng, vì ở thời của Hứa Thận hai chữ 菽 và 尗 đồng âm, nên Hứa Thận đã xảy ra nhầm lẫn khi giải thích chữ. Chữ 尗 vốn là dạng rút gọn của chữ 叔 trong văn tự Kim văn thời Tây Chu. Trong các tài liệu cổ ngữ và sách cổ còn truyền lại, đều có trường hợp mượn chữ 叔 để chỉ nghĩa 菽. [2]

Lại có thuyết rằng, vào thời kỳ Hạ - Thương, người xưa khi dùng cơm người thường không nêm gia vị mà đợi sau khi luộc chín rồi chấm riêng. Lúc bấy giờ, một loại đồ đồng được gọi là đậu 豆, là dụng cụ dùng để đựng nước chấm - có thể xem là tiền thân của chiếc đĩa ngày nay. Do chữ thục 菽 là nguyên liệu chính làm nước chấm, còn đậu 豆 dụng cụ đựng nước chấm lại có hình dạng tròn giống quả của thục, hơn nữa hai chữ 豆 và 菽 ở thời đó lại gần âm. Nên quả của loại câu này được gọi là đậu荳, có bộ "艹" để phân biệt. Từ thời Tần - Hán trở đi, "豆" dần thay thế "菽" để chỉ cây đậu, trong khi nghĩa gốc (đồ đựng) bị lu mờ. [3] Tuy nhiên, về độ xác tín của thuyết này chúng tôi vẫn chưa tìm được thêm nguồn uy tín, đành đề cập để quý độc giả xem như một thuyết để tham khảo thêm.