Nguyên văn:
慈航濟衆 (Nguyên tác viết từ phải sang trái 衆濟航慈)
LK:
壬戌三月十五日慶成
柴棍弟子吳氏㩅奉供
Phiên âm:
Từ hàng tế chúng
LK:
Nhâm Tuất tam nguyệt thập ngũ nhật khánh thành
Sài Côn đệ tử Ngô Thị Trìu? phụng cúng.
Dịch nghĩa:
Thuyền từ tế độ chúng sanh.
LK: Khánh thành vào ngày 15 tháng 3 năm Nhâm Tuất
Đệ tử Ngô Thị Trìu? ở Sài Côn thành kính dâng cúng.
Tấm hoành vốn có nền đỏ nhưng đã dần phai màu theo thời gian, trở thành màu đen nhạt nhưng vẫn còn vài nét màu son còn vương lại trên khung nền gỗ. Chữ viết theo kiểu thư pháp chữ Khải, được khắc nổi và sơn vàng, tuy tấm biển không được chạm khắc nhiều hoa văn họa tiết cầu kỳ, chỉ đơn giản với bốn chữ lớn với nét chữ đại tự bay bổng cũng đủ toát lên vẻ đẹp trang trọng và tao nhã. Không thoát khỏi quy luật hoại diệt bởi thời gian, bức hoành cũng dần bị hư hại, xuất hiện các vết nứt ở phần chữ Từ 慈và hư hại ở chân của phần hoành.
Từ hàng 慈航được hiểu là con thuyền từ bi trong đó: Từ 慈 là lòng từ bi còn Hàng 航 nghĩa là con thuyền. Đây là một thuật ngữ được sử dụng thường nhật trong Phật giáo ẩn dụ cho phương tiện cứu độ của chư Phật, Bồ-tát. Đặc biệt để chỉ cho Bồ-tát Quán Thế Âm 觀世音菩薩 (Sa. अवलोकितेश्वर Avalokiteśvara), với hạnh nguyện đại từ đại bi luôn “quán sát từng âm thanh của thế gian” để “tầm thanh cứu khổ cứu nạn”, tấm lòng từ bi quảng đại ấy dùng hình ảnh con thuyền để dụ cho một phương tiện thiện xảo quyền thừa giáo hóa, đưa chúng sinh vượt qua biển khổ sinh tử trầm luân. Từ lời khấn nguyện cho bản thân, cho gia đạo và cộng đồng, đến các lời phát nguyện để chứng đắc đạo quả tối cao. Đức Quán Âm luôn lắng nghe và thấu hiểu, luôn gia hộ và chứng minh cho những người Phật tử thuần thành, cho những bậc hành giả hành trì miên mật và cho những người với lòng tin kiên cố bất hoại đối với Ngài, vì thế không một chúng sanh nào với tấm lòng thành kính mà chẳng được cứu giúp, chẳng một lời nguyện nào với mục đích đúng đắn mà không được chứng minh, tế độ khắp chúng sanh (濟衆 tế chúng) chính là như vậy.
Tấm hoành phi này thường được đặt trang trọng nơi Chánh điện của ngôi chùa, hoặc được đặt nơi ban thờ Bồ-tát Quán Thế Âm, để biểu thị sự ca ngợi tôn vinh của hàng tứ chúng Phật tử đến vị Bồ-tát ấy – Người xuất hiện dưới hình ảnh của một người người mẹ hiền từ biểu thị cho tình thương, cho lòng từ bi bác ái quảng đại vô ngại. Xin được cúi đầu đảnh lễ: Nam-mô tạo Pháp thuyền du khổ hải, Quán Âm Như Lai độ tận chúng sanh nguyện.
Xin được trân trọng giới thiệu đến bạn đọc về bức hoành phi này.
Thiện Nghĩa cư sỹ/Thư viện Huệ Quang
Huệ Quang, Hạ tuần, Lựu nguyệt, Ất Tỵ niên (2025).
