Ngay từ khi chính thức hoạt động vào năm 2007, Thư viện Huệ Quang đã chủ trương hình thành một trung tâm tư liệu không phân biệt sách Phật giáo hay ngoài Phật giáo để đáp ứng nhu cầu về việc bảo tồn và phục vụ bạn đọc trong và ngoài nước.
Trong bài viết “Huệ Quang những chặng đường đã qua” đăng trên Suối Nguồn 3&4 xuất bản tháng 1.2012, Thư viện lại một lần nữa khẳng định chủ trương trên với những mục tiêu cụ thể. Và với chương trình đã vạch ra đó, đến nay TVHQ đã làm được một số việc:
- Số hóa và ấn hành được khoảng 2/3 lượng báo chí Phật giáo xuất bản trước 1975 (11 tờ báo lớn: Từ Bi Âm, Duy Tâm Phật Học, Đuốc Tuệ, Bồ Đề Tân Thanh, Liên Hoa Nguyệt San, Tư Tưởng, Vạn Hạnh, Giữ Thơm Quê Mẹ, Hoằng Pháp, Hải Triều Âm, Phật Giáo Việt Nam, Tam Bảo Chí);
- Số hóa và ấn hành được khoảng 100 đầu sách Hán Nôm Phật giáo Việt Nam trên chất liệu giấy dó truyền thống và giấy thường qua công trình HUỆ QUANG PHẬT ĐIỂN TRÙNG SAN;
- Bắt đầu số hóa và in lại sách trước 1975: sách học tiếng Hán cổ trên 15 đầu, Chấn hưng và tranh đấu Phật giáo 10 đầu, Đông y, võ thuật v.;
- Số hóa và đưa lên mạng bộ sách Cổ văn của Ủy ban Dịch thuật, khoảng 50 đầu sách Đông y, 10 đầu sách tiếng Pháp về Đông Dương, một số báo chí v.;
- Làm mã sách và cho tham khảo trực tuyến thư mục trên 000 đầu sách;
- Phục vụ bạn đọc tại chỗ và cho mượn về nhà đối với sách có hai bản trở lên, hoạt động tất các ngày trong tuần (thực hiện không gián đoạn từ năm 2007 đến nay);
- Phân phối sách báo có nhiều bản đến các thư viện khác: Huệ Nghiêm, Xá Lợi, Tịnh Xá Trung Tâm, Viện Chuyên Tu,... và một số tủ sách ở các chùa quê;
- Thực hiện nhiều chuyến sưu tầm tư liệu Hán Nôm từ các ngôi cổ tự và các nhà sưu tầm;
- Nhận được hàng trăm thùng sách gởi tặng từ bạn đọc, tác giả, nhà nghiên cứu hoặc những người có quan tâm;
- Có hai tủ sách cá nhân đã hiến vào thư viện: 1. Tủ sách của nhà báo Lam Điền (trên 2.000 quyển, đã làm mã, chưa online); 2. Tủ sách và website timsach. com.vn của nhà sưu tầm Nguyễn Hữu Vy;
- In ấn offset phát hành và ấn tống nhiều đầu sách (Phát hành: Thần chú trong Phật giáo, Đại cương triết học Phật giáo, Văn pháp chữ Hán v. Ấn tống: Chú lăng nghiêm giảng giải, Kinh Hoa Nghiêm giảng giải v.v.)
- Thực hiện dự án TƯ LIỆU CHÙA CỔ VIỆT Dự án này chụp lại toàn bộ tư liệu trong mỗi ngôi cổ tự. Đã thực hiện đươc ở một số chùa: Giác Viên, Phước Tường, Phước Lưu, Thập Tháp, Tây Phương,...
Với đội ngũ hơn 10 nhân viên, làm việc toàn thời gian và ròng rã trong gần 10 năm, TVHQ vẫn đi đúng chủ trương hình thành một trung tâm tư liệu chung cho cộng đồng. Tuy nhiên, phải thành thật nhận rằng chủ trương thì rộng mở và nhất quán nhưng cách tổ chức công việc của TVHQ vẫn còn nặng tinh tự phát, tự thân nỗ lực, chưa huy động tương tác được với các nguồn lực bên ngoài nên hiệu quả chưa cao, tiến độ ì ạch làm cho những kế hoạch của Thư viện luôn bị châm trễ, như việc sưu tầm hay chia sẻ trực tuyến tư liệu. Chính điều đó làm cho việc phục vụ cộng đồng loay hoay tại chỗ có khi bí lối, thành ra chủ trương hình thành một thư viện vì cộng đồng chưa thực sự đi tới đâu.
Chính vì lẽ đó, bắt đầu từ cuối năm 2016 này, TVHQ triển khai một chương trình hành động mới, cụ thể, để huy động các nguồn lực cộng đồng: tài chính, nhân lực và tư liệu để công tác của Thư viện đang thực hiện được nhanh chóng quay lại phục vụ cộng đồng.
- Chia sẻ trực tuyến toàn bộ những tư liệu đã số hóa, trừ một số ít tư liệu đặc thù. Các sách báo TVHQ đã ấn hành đều được thực hiện trên hai file: File số hóa: là một dạng hình ảnh được giữ nguyên trạng văn bản. Đây là file sẽ chia sẻ trực tuyến. 2. File tẩy trắng: được thực hiện từ file số hóa dùng để in ấn thành các ấn phẩm của Thư viện.
- Chia sẻ trực tuyến các tư liệu do các tổ chức khác thực hiện mà Thư viện tập hợp được như Nam Phong Tạp chí, Tri Tân…
- Đẩy nhanh tiến độ số hóa và chia sẻ trực tuyến toàn bộ sách trước 1975 hiện có tại Thư viện.
- Huy động và tổ chức đội ngũ tinh nguyện viên để số hóa và chia sẻ trực tuyến hơn 000 đầu sách sau 1975 hiện có tại Thư viện.
- Dự kiến sẽ tiếp tục sưu tầm, số hóa và chia sẻ trực tuyến các nguồn tư liệu mới, các tủ sách gia đình, các thư viện thành viên.
Xuất bản các ấn phẩm sách báo trước 1975 để bảo tồn một giai đoạn tư liệu quý giá đang còn ít ỏi và phục vụ bạn đọc có nhu cầu sử dụng sách báo giấy. Phần này chúng tôi có thu phí. Vì mỗi văn bản chỉ in ấn thủ công vài chục bản (không phải in offset) nên giá thành có cao hơn các sách bên ngoài. Nhưng TVHQ cam kết sẽ in trên loại giấy và mực tốt và toàn bộ chi phí thu được cũng đều phục vụ vào việc phát triển Thư viện. Sau mỗi ấn phẩm, chúng tôi để dòng slogan: GÌN GIỮ NÉT XƯA - PHÁT HUY VỐN CỔ, THUVIENHUEQUANG.VN và logo của Trung tâm Dịch thuật Hán Nôm Huệ Quang. Sách báo được thực hiện dưới dạng ảnh ấn giữ nguyên vẹn hình thức, nội dung. Các file chụp được xử lý cẩn trọng như nguyên bản và làm sạch đến mức có thể (thường là rõ hơn bản gốc). Với tinh thần bảo tồn tư liệu xưa và phục vụ cộng đồng, chúng tôi hy vọng các tác giả (hoặc thân quyến các tác giả quá cố) ủng hộ việc làm này và nhận nơi chúng tôi lòng tri ân chân thành. Vì một số lý do khách quan mà chúng tôi chưa thể liên lạc được với nhiều tác giả, dịch giả… Nếu tác giả, dịch giả, thân quyến… nào có ý kiến phản hồi, xin gởi yêu cầu đến địa chỉ Thư viện (Số 116 Hòa Bình, P. Hòa Thạnh, Q. Tân Phú, Tp. Hồ Chí Minh) hoặc liên lạc qua email (info@thuvienhuequang.vn), số điện thoại Thư viện: 0167 642 9465.
Với những mục tiêu cụ thể trên cùng những gì đã thực hiện được trong mười năm qua, TVHQ xin mạnh dạn mời gọi mọi nguồn lực: trí tuệ, nhân lực, tài lực, tư liệu để thực hiện một trung tâm tư liệu do chính cộng đồng cùng góp sức và cùng hưởng lợi ích.
Chúng tôi cũng mong các cấp chính quyền, đặc biệt là những ban ngành có liên quan đến văn hóa, hỗ trợ công tác của Thư viện Huệ Quang, chấp thuận chủ trương của chúng tôi, nhằm tiến đến một trung tâm tư liệu thật sự vì cộng đồng.
Thư được viết dưới sự chứng minh của HT. Thích Minh Cảnh, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Dịch thuật Hán Nôm Huệ Quang.
Huệ Quang, hạ ngươn Bính Thân 2016
Thư viện trưởng
Thích Không Hạnh
