TAM LƯỢC
Lược ấy là mưu lược, do Hoàng Thạch Công trước tác và diễn tả để dạy cho Trương Lương, cho nên về sau gọi là Hoàng Thạch Thư.
THƯỢNG LƯỢC
Theo phép làm đến bậc Nhân Chúa và Đại Tướng thì phải chăm lo để biết được cái tâm trí của người Anh hùng, thưởng lộc cho những người có công, cùng tâm trí với mọi người, cho nên cùng tốt với mọi người thì không việc gì là không thành, mà cùng xấu với mọi người thì chẳng việc gì là không nghiêng đổ. Trị được nước, yên được nhà là ở chỗ đắc nhân tâm, trái lại thì táng quốc vong gia là ở chỗ thất nhân tâm. Vả lại về loài người ở chỗ Dân sinh, mọi người đều muốn được thỏa lòng. (Nói là người ta nên cùng với mọi người mà chung sự tốt xấu, việc tốt thì thành, mà cùng việc xấu thì hay sinh lòng giở giáo. Có lẽ là quốc gia được trị, an, hay là bị vong nguy, thường ở chỗ tốt xấu, được hay mất nhân tâm mà đến như thế, vả lại cùng hạng người ở chỗ Dân sinh, ai cũng đều muốn được thỏa chí, như vậy thì Vua và Tướng không thể nào là không thông hiểu tâm trí của mọi người được).
Thiên Quân Chính nói: Mềm có thể chống được cứng, yếu có thể chống được mạnh, mềm ấy là có Đức, cứng ấy là hại, yếu thì người ta có thể giúp đỡ, mà mạnh thì bị người đánh lại (đó là nói về nhu thắng cương, nhược thắng cường).
Mềm thì có thể đặt nên, cứng thì có thể làm ra, yếu thì có thể sử dụng, mạnh thì có thể thêm vào. Kiêm được 4 điều ấy mà chế biến cho được đúng đường lối. Các đầu mối chưa thấy thì người không có thể biết (nói là trước sau của sự việc chưa thấy mà sử dụng bằng cách mềm, cứng, yếu, mạnh thì người ta không thể lường được).
Trời đất và Thần minh cùng với Vạn vật thay đổi, biến hóa vô thường, nhân sự chuyển hóa của địch không phải là việc đã thấy, khi động mà được đầy đủ (đây là lấy cái cơ vi của Trời đất thần minh mà nói đến việc sử dụng của Trời đất thần minh). Nhân lúc vật thay đổi không có những dấu thường, thì làm Vua và Tướng, những sự cứng, mềm, mạnh, yếu, biến động vô thường, cũng nhân địch mà chuyển hóa, không phải là việc trước của Vua và Tướng nhưng là sự giúp của địch quân mà tùy theo lúc để ứng lại, cho nên hay đồ dục (1) việc lợi mà không được mạnh, sự giúp được nên ở Thiên uy mà ngay chính được 8 cõi, xét định được 9 rợ (sứ) (đây là đem 4 việc cứng, mềm, mạnh, yếu mà được đúng lẽ phải, cho nên nói 4 điều ấy mà đều đến lẽ phải, thì chống chế được những sự được không cứng) mà thành được Thiên uy, thì ở 8 Cõi tự thế mà được khang chính, 9 Rợ tự thế mà tàng mật.
[...]
Trích chương đầu
